O fascynującej Tajlandii, jednym z najciekawszych krajów azjatyckich, słyszał każdy, lecz dla większości pozostaje ona jedynie rajskim kierunkiem turystycznym. „Za pobieżnym poznaniem Tajlandii wcale nie idzie wiedza” – pisze Bogdan Góralczyk, były ambasador RP w Bangkoku i najsłynniejszy współczesny polski badacz Azji. Próbuje to zmienić swoim „Notesem”, wieloaspektowym dziennikiem łączącym diariusz z dygresjami historycznymi, politycznymi, kulturowymi i społecznymi. Jak zawsze świetny styl Autora współgra z pogłębioną wiedzą i szerokim spojrzeniem, obejmującym oprócz Tajlandii również wątki birmańskie, laotańskie, khmerskie i chińskie. Dziś Czytelnik otrzymuje najnowsze, uaktualnione wydanie „Notesu”, opisujące wydarzenia polityczne błyskotliwie, ze swadą i kolorytem godnym prywatnego życia obecnego tajskiego króla Vajiralongkorna (Ramy X), którego postać Autor nam przybliża. Naszkicowane w książce problemy społeczno-polityczne jeszcze bardziej nabrzmiały i sprawiają, że Tajlandia jest dziś ponownie beczką prochu, a chcąc zrozumieć dlaczego, trzeba przeczytać niniejsze wydanie.
dr hab. Michał Lubina, prof. UJ
były profesor wizytujący
na Uniwersytecie Chulalongkorna w Bangkoku
Prof. zw. dr hab. Bogdan J. Góralczyk – politolog i sinolog, b. ambasador w państwach Azji (w tym w latach 2003–2008 ambasador RP w Królestwie Tajlandii), publicysta, wykładowca w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego i jego były dyrektor. Specjalizuje się we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Bada też zagadnienia wyzwań globalnych, integracji (europejskiej i poza naszym kontynentem) oraz przekształceń systemowych w różnych regionach świata, ze szczególnym naciskiem na Azję Wschodnią (Chiny) i Europę Środkową (Węgry), co wiąże się ze znajomością języków tych państw. Autor wielu książek i artykułów naukowych, częsty gość radia i programów telewizyjnych, gdzie w sposób barwny i przystępny przybliża nam procesy i wydarzenia zachodzące na Wschodzie i nie tylko.
Do tej pory w Wydawnictwie Dialog Autor opublikował następujące książki: Nowy Długi Marsz. Chiny ery Xi Jinpinga (2022), Chiński feniks. Paradoksy wschodzącego mocarstwa (2022), Birma. Złota Ziemia roni łzy (2021), Węgierski syndrom: Trianon (2020), Wielki Renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje (2018).
Wstęp na tajską scenę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Strumień czasu (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Dzień pierwszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Dzień drugi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Dzień trzeci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Dzień czwarty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Dzień piąty (po tygodniu w Manili) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Dzień szósty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Przystanek pierwszy: Monarchia . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Jego Królewska Mość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Dwór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Dzień siódmy (po tygodniu uroczystości królewskich) . . . . . . . . . 53
Strumień czasu (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Dzień ósmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Dzień dziewiąty (po tygodniu burz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Przystanek drugi: Buddyzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Dzień dziesiąty (po parodniowej przerwie) . . . . . . . . . . . . . . . 75
Dzień jedenasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Sangha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Wat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Dzień dwunasty (po intensywnym tygodniu w pracy) . . . . . . . . . 97
Dzień trzynasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Dzień czternasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Dzień piętnasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
Jak zostać mnichem? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
Strumień czasu (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Dzień szesnasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Dzień siedemnasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
Dzień osiemnasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Dzień dziewiętnasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Dzień dwudziesty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
Dzień dwudziesty pierwszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Dzień dwudziesty drugi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Dzień dwudziesty trzeci (po tygodniowej nawale gości z kraju) . . . 145
Przystanek trzeci: Konteksty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
Spuścizna Angkor Wat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
Wojny birmańskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
Kareni i inni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Laos, moja miłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
Ciążenie Państwa Środka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
Wyzwanie na Dalekim Południu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Dzień dwudziesty czwarty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
Strumień czasu (4) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Dzień dwudziesty piąty (po dłuższym pobycie na trzecim
przystanku) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Dzień dwudziesty szósty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Dzień dwudziesty siódmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
Dzień dwudziesty ósmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
Dzień dwudziesty dziewiąty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
Dzień trzydziesty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Dzień trzydziesty pierwszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
Dzień trzydziesty drugi (po dwóch tygodniach w chińskiej prowincji
Yunnan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
Dzień trzydziesty trzeci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
Dzień trzydziesty czwarty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Dzień trzydziesty piąty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
Przystanek czwarty: Nauki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Lekcja demografii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Lekcja przyrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
Lekcja ekonomii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
Lekcja Thaksina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Lekcja tsunami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
Strumień czasu (5) i przystanek piąty: Ludzie i zdarzenia . . . . 293
Dzień trzydziesty szósty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
Dzień trzydziesty siódmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
Dzień trzydziesty ósmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
Dzień trzydziesty dziewiąty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
Dzień czterdziesty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
Nocne życie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Tajki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
Tajowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
Przewrót żółtych wstążeczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
Dzień czterdziesty pierwszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
Dzień czterdziesty drugi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
Trzy spotkania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
Dzień czterdziesty trzeci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
Dzień czterdziesty czwarty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
Dzień czterdziesty piąty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
Dzień czterdziesty szósty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
Dzień czterdziesty siódmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
Dzień czterdziesty ósmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
Język . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Lanna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Dzień czterdziesty dziewiąty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359
Dzień pięćdziesiąty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
Miłość, przyjaźń, rodzina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
Strumień czasu (6). Dziennik rozproszony . . . . . . . . . . . 371
Dzień pierwszy (po rocznej przerwie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Dzień drugi (po nowym początku) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
Dzień trzeci (po tygodniu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
Dzień czwarty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
Dzień piąty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
Dzień szósty (po dwóch tygodniach pobytu w Mjanmie) . . . . . . . 379
Dzień siódmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
Dzień ósmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
Dzień dziewiąty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Dzień dziesiąty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
Dzień jedenasty (po dwóch tygodniach w Sichuanie) . . . . . . . . . 390
Tajski Dekalog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
Koda: Tajlandia XXI wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
Już po naszym wyjeździe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
Tajlandia 2023: kraj polaryzacji i niepewności . . . . . . . . . . . . . 404
Słowniczek zastosowanych terminów . . . . . . . . . . . . . . 436
Najważniejsze wykorzystane źródła . . . . . . . . . . . . . . . 445
Indeks osobowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453