Rozmowy o islamie to dialog dwóch osób zawodowo zajmujących się szeroko pojętym światem islamu. Katarzyna Górak-Sosnowska, jako pracownik naukowo-dydaktyczny i autorka wielu poważnych publikacji, głównie bada i opisuje, choć nie stroni też od obserwacji. W tej książce to ona odpowiada na pytania, tłumaczy i prostuje, ale zdarza się jej również podchwytliwie pytać. Wojciech Cegielski − jako dziennikarz często podróżujący po Bliskim Wschodzie – na co dzień obserwuje, bada i relacjonuje, ale jest też mistrzem zadawania pytań. Tutaj też to on je formułuje, ale zdarza się, że czerpiąc z własnych doświadczeń również dopowiada. O czym rozmawiają? O bardzo różnych aspektach współczesnego świata islamu. Niektóre z tych tematów przewijają się codziennie w wiadomościach, inne mogą jawić się jako całkowita nowość. Wszystkie są omawiane rzetelnie i obiektywnie, czego gwarantem są doświadczenie i zawodowa pozycja rozmówców. Czternaście rozdziałów, z których każdy jest odrębną całością, poświęcono m.in. Arabskiej Wiośnie Ludów, samozwańczemu kalifatowi Państwa Islamskiego, kryzysowi uchodźczemu, radykalizmowi i terroryzmowi, miejscu kobiety w islamie, stereotypom, muzułmanom w Europie i w samej Polsce, kulturze konsumpcyjnej, muzułmańskiej bankowości czy arabskim petrodolarom. Są tu więc zarówno tematy bardzo aktualne, jak i ponadczasowe; takie, o których napisano tomy i dopiero pojawiające się w debatach. A każda z tych rozmów jest nieocenioną skarbnicą wiedzy.
Losy zawodowe związały nas z szeroko pojętym światem islamu. Wojciech Cegielski – jako dziennikarz – obserwuje,relacjonuje i opowiada. Z kolei ja – jako pracownik naukowo-dydaktyczny – badam, opowiadam, a jak mam okazję,to i obserwuję. Tak się złożyło, że islam stał się w ostatnich latach jednym z głównych tematów przyciągających uwagęzachodniej opinii publicznej. Dyskutuje się o muzułmanach, czy to w kontekście poczynań samozwańczego kalifatu o nazwiePaństwo Islamskie, czy to w związku z wyzwaniami związanymi z integracją społeczności muzułmańskich w Europie, czy też podejmowaniem tematu statusu i roli kobiet w islamie. W związku z tym i my – jako osoby zajmujące się w ten czy inny sposóbwspółczesnym islamem – dużo na te (i inne) tematy rozmawiamy.Pomysł, z jakim zgłosiła się do mnie w ubiegłym roku prof. Anna Parzymies, dyrektor Wydawnictwa Akademickiego „Dialog”,był naturalną konsekwencją rzeczy. Zaproponowała bowiem, aby te rozmowy o islamie spisać i wydać w formie książki. Teoretycznienic łatwiejszego – pomyślałam – w końcu i tak opowiadam o tych zagadnieniach stosunkowo często, czy to studentom na zajęciach,czy to na warsztatach, seminariach, czy w środkach masowego przekazu. Jednak zaraz potem pojawiły się pytania – czyjako osoba wrośnięta od kilkunastu lat w świat nauki będę w stanie przygotować książkę bez przypisów (bo przecież forma rozmowyich nie zakłada), a przede wszystkim, jakie tematy wybrać, aby było ciekawie, ale i aby książka dawała pewien ogólny ogląd,a raczej wgląd w najważniejsze problemy związane ze współczesnymświatem islamu.Wyzwanie pierwsze – to dotyczące przypisów – udało się w części zrealizować. Choć przypisy gdzieniegdzie się pojawiają,jest ich naprawdę znacznie mniej niż w jakiejkolwiek innej mojej książce. Wyzwanie drugie pozostawiamy do oceny Czytelnika.Staraliśmy się, aby w książce znalazły się tematy aktualne (tzw. Państwo Islamskie, kryzys uchodźczy), ponadczasowe tematyważne (muzułmanie w Europie, szari’at), tematy nieustannie gorące (islam a terroryzm, pozycja kobiet), ciekawostki (bankowośćmuzułmańska, erotyka), a także zagadnienia najpewniej w ogóle ze światem islamu niezwiązane (queer a islam, kultura konsumpcyjna, czyli tzw. cool Islam).W efekcie powstało 14 rozdziałów, które oddajemy do lektury. Można je czytać chronologicznie, w zaproponowanym układzie,a można wyrywkowo. Każdy bowiem stanowi oddzielną całość. Wojtek zadaje w nich pytania i czasem coś od siebie dorzuca,zwłaszcza że sam był nieraz bardzo blisko centrum wydarzeń, czy to w Paryżu tuż po zamachach jesienią 2015 roku, czy to w Afganistanie, czy w Iraku. A ja odpowiadam (choć kilka razy i mnie zdarza się go o coś podchwytliwie zapytać). I jest to moja opowieść z moimi opiniami na rożne sprawy, co prawda poparta stosownymi lekturami czy obserwacjami, ale jednak subiektywna – jak to w przypadku rozmowy. Jako że naukowo zajmuję się przede wszystkim Bliskim Wschodem i Afryką Północną oraz społecznościami muzułmańskimi na Zachodzie, większość przykładów pochodzi z tych regionów. Nie oznacza to jednak, że są one reprezentatywne dla około 1,5 miliarda wyznawców islamu na świecie.Chociaż tytuł książki brzmi Rozmowy o islamie, jej przedmiotem jest współczesny świat islamu z całą jego złożonością. Islamjest oczywiście wspólnym mianownikiem spinającym wszystkie nasze rozmowy, ale rozważania stricte teologiczne mają charakter marginalny i pojawiają się tam, gdzie to absolutnie konieczne. Co więcej, w zdecydowanej większości są to rozważania na temat
teologii, zwłaszcza że żadne z nas nie jest teologiem muzułmańskim. Uznaliśmy jednak, że skrót myślowy „o islamie” zamiast
„o współczesnym świecie islamu” jest uprawniony ze względu na wspomniany wspólny mianownik, a poza tym – co tu dużo mówić
– po prostu ładniej brzmi w tytule.
(fragment Wprowadzenia)