Książka dotyczy historii państwa Kilindich, leżącego w górach Usambara w Afryce Wschodniej, na obszarze dzisiejszej Tanzanii. Autor próbuje odpowiedzieć na pytania wiążące się z powstaniem i funkcjonowaniem tego państwa okresie od połowy XVIII wieku do utraty niepodległości w 1895 roku. Praca opiera się na założeniach, że państwo Kilindich funkcjonowało dzięki - dającej korzyści obu stronom - swoistej umowie społecznej, zawartej pomiędzy lineażem panującym rodu Kilindich a wspólnotami plebejskimi. Odtwarzając układ sił i rozkład ciężarów związanych z utrzymaniem instytucji państwa, autor odczytał treść tej umowy i sposób, w jaki interpretowali ją uczestnicy.
Warszawa 2000, wyd. I
Najważniejszym elementem tradycyjnego systemu obrony był sprawny system komunikacji między poszczególnymi wsiami i regionami Usambara, wywodzący się prawdopodobnie jeszcze z czasów przedpaństwowych. Dzięki górzystemu ukształtowaniu powierzchni kraju, obserwacja terenu była stosunkowo łatwa (pod warunkiem, że nie było mgły).
Przygotowania do wojny rozpoczynano od gry wojennej. W każdej wiosce młodych niewolników dzielono na dwie grupy i kazano im walczyć ze sobą. Grupa, która wygrywała, wysyłana była do boju. Miało to zapewnić właściwą selekcję wojowników - do walki szli najbardziej skuteczni.
Sygnałem do mobilizacji było bicie w bębny. Relacja Abdallaha ‘lAjjemy z wydarzeń podczas ataku Semboji na Vugha w 1868 r. ukazuje, że każdy bęben służący do alarmowania miał inne brzmienie, łatwo rozpoznawalne dla mieszkańców . Gdy spodziewano się, że wojna będzie poważna, oprócz użycia bębnów dęto także w róg antylopy. Bębny i rogi umieszczone były w kitala w stolicach prowincji i znajdowały się pod ścisłą kontrolą wodza . Opiekowali się nimi specjalni funkcjonariusze, podlegający wodzowi i przez niego wybierani. W czasie wymarszu funkcjonariusz, którego zadaniem było uderzanie w bęben, zostawał w wiosce, a funkcjonariusz dmący w róg prowadził armię do boju .
Podczas walki armie z każdego wodzostwa ustawiały się w szyku pod dowództwem syna swego wodza. Mniej znaczni wodzowie nieraz sami prowadzili poddanych do walki. Zwykle jednak woleli obserwować przebieg bitwy ze szczytu pobliskiego wzgórza . Młodzi ludzie formowali tylne szeregi pod dowództwem mdoe, aby uczyć się od bardziej doświadczonych. Uczestnicy pospolitego ruszenia mieli prawo do udziału w zdobytych łupach . Ludzie, którzy gdy wzywano na wojne uciekli lub skryli się, nie brali udziału w podziale łupów, musieli natomiast pracować przy umocnieniach obronnych wioski .
Fragment rozdziału "Armia i organizacja obrony"
WSTĘP
ŹRÓDŁA DO DZIEJÓW PAŃSTWA KILINDICH
a.) Habari za Wakilindi (Historia Kilindich)
b.) Źródła misjonarskie
c.) Relacje podróżnicze z okresu przedkolonialnego
d.) Źródła etnograficzne i podróżnicze z niemieckiego okresu kolonialnego
e.) Tradycja ustna i materiały etnograficzne zebrane w II połowie XX wieku
f.) Podsumowanie - uwagi o stanie źródeł do przedkolonialnych dziejów Usambara
TERMINOLOGIA
a.) Terminy dotyczące pochodzenia i pokrewieństwa
b.) Terminy dotyczące organizacji politycznej
CZĘŚĆ PIERWSZA: UMOWA SPOŁECZNA I JEJ PODMIOTY
ROZDZIAŁ I: POCZĄTKI PAŃSTWA KILINDICH
1.1 ŚRODOWISKO GEOGRAFICZNE I POPULACJA USAMBARA
1.2 ORGANIZACJA POLITYCZNA USAMBARA W OKRESIE BEZPAŃSTWOWYM I DZIAŁALNOŚĆ MBEGHI
1.3 ORGANIZACJA POLITYCZNA POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI ZACHODNIEJ USAMBARA PRZED PANOWANIEM MBEGHI
1.4 WALKA O WPŁYWY POLITYCZNE ZA PIERWSZYCH KILINDICH I JEJ POZOSTAŁOŚCI W USTROJU PAŃSTWA
ROZDZIAŁ II: WSPÓLNOTY POCHODZENIOWE W USAMBARA
2.1 WSPÓLNOTY PLEBEJSKIE
2.2 KILINDI
2.2.1 Ekspansja wewnętrzna Kilindich i rozwój państwa. Udział Kilindich w populacji Usambara
2.2.2 Dziedziczenie i delegowanie władzy a procesy podziałów w łonie lineażu panującego
2.2.3 Zgromadzenia Kilindich
CZĘŚĆ DRUGA: FUNKCJONOWANIE UMOWY SPOŁECZNEJ W XIX W.
ROZDZIAŁ III: WSPÓLNOTY TERYTORIALNE I ICH RELACJE DO WŁADZY PAŃSTWOWEJ
3.1 WSPÓLNOTA WIOSKOWA
3.2 MIEJSCE KLIENTÓW, SŁUG I NIEWOLNIKÓW WE WSPÓLNOTACH TERYTORIALNYCH
3.3 OKRĘGI, PROWINCJE, WODZOSTWA
3.4 SPOŁECZNA KONTROLA WŁADZY
3.4.1 Urzędy i instytucje kolektywne przy wodzach
3.4.3 Kontrola władzy za pomocą instytucji utumbe
3.4.3 Kontrola władzy i młodzi wojownicy
ROZDZIAŁ IV: BUDOWA I FUNKCJONOWANIE PAŃSTWA. KORZYŚCI I KOSZTA UMOWY SPOŁECZNEJ
4.1 ARMIA I ORGANIZACJA OBRONY
4.2 PRAWO I JEGO EGZEKUCJA
4.2.1 Prawo i procedury sądowe
4.2.1.1 Techniki procesowe
4.2.1.2 Kary i opłaty sądowe
4.2.2 Władza policyjna
4.2.3 Przywileje prawne Kilindich
4.3 SYSTEM GOSPODARCZY PAŃSTWA
4.3.1 Władza i prawo własności
4.3.2 Świadczenia i podatki
4.3.3 Świadczenia w postaci pracy przymusowej
4.3.4 Zwolnienia od opłaty za żonę
4.3.5 Wydatki władcy i wodzów
4.3.6 Wpływy z handlu
ROZDZIAŁ V: POCHODZENIE WŁADZY, JEJ ZAKRES I LEGITYMIZACJA W CEREMONIALE I SYMBOLICE PAŃSTWA
5.1 STOLICE I REZYDENCJE WODZÓW
5.2 PUBLICZNY WIZERUNEK WŁADZY
5.3 CEREMONIA INTRONIZACJI WŁADCY
5.4 POGRZEB I ŻAŁOBA PO ZMARŁYM WŁADCY
ROZDZIAŁ VI: WŁADZA, ETNOS I INTEGRACJA KULTUROWA W USAMBARA
6.1 KILINDI, SHAMBALA I OBCY - KSZTAŁTOWANIE SIĘ PLEMIENIA
6.2 CHARYZMA, UGANGA I WŁADZA
6.3 WŁADZA I TRADYCJA HISTORYCZNA
ZAKOŃCZENIE
UWAGI NA TEMAT CHRONOLOGII DZIEJÓW PAŃSTWA KILINDICH
UWAGI NA TEMAT PISOWNI I EDYCJI TEKSTU
BIBLIOGRAFIA
SUMMARY
INDEKS IMION WŁASNYCH, NAZW ETNICZNYCH I GEOGRAFICZNYCH