Przedstawiamy szósty tom artykułów z serii wydawniczej Transfer kultury arabskiej w dziejach Polski. Seria ta prezentuje wyniki prac zespołu naukowców różnych dyscyplin, realizującego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki projekt badawczy pt. Transfer kulturowy jako transdyscyplinarny element nauki o stosunkach międzykulturowych na przykładzie wpływów kultury arabskiej w dziedzictwie kulturowym Polski (projekt nr 2bH 15 0156 83 na lata 2016–2023).
Badacze ci zajęli się różnymi elementami oraz dziedzinami, w których kultura arabska zetknęła się z polską, poczynając od wczesnośredniowiecznych znalezisk archeologicznych, rękopisów wczesnych podróżników arabskich przez bezpośrednie podróże Polaków, pozostawione przez nich pamiętniki, ich udział w relacjach dyplomatycznych ze światem arabskim, po naukę, literaturę i sztukę. W ramach projektu autorzy przebadali także rolę, jaką odegrali w transferze kultury arabskiej do kultury polskiej pośrednicy o innym pochodzeniu etnicznym. Nie pominięto również sfery duchowej, czyli filozofii, a nawet religii oraz zagadnień językowych. Jak zatem widać, zakres zetknięcia się polskiej kultury z arabską jest bardzo szeroki, wielowymiarowy i wielowątkowy.
Tom szósty, zatytułowany Podróże i dyplomacja. Bezpośrednie kontakty polsko-arabskie, poświęcony jest bezpośrednim kontaktom Polaków ze światem arabskim. Kontakty te z jednej strony były możliwe dzięki relacjom oficjalnym, czyli stosunkom dyplomatycznym i związanej z nimi międzypaństwowej, ale także mniej formalnej, wymianie kulturalnej. Z drugiej strony natomiast świadectwo bezpośrednich kontaktów ze światem arabskim znaleźć można w tworzonej przez polskich podróżników literaturze wspomnieniowej, podróżniczej, która stanowi zapis tego, jak jej autorzy postrzegali odwiedzane kraje, ich mieszkańców, kulturę i religię. Szczególnym rezultatem podróży Polaków na arabski Wschód jest polska hodowla koni czystej krwi arabskiej – zagadnienie to także znalazło swoje miejsce w niniejszym tomie.
Autorami artykułów są: Jacek Knopek, Paweł Libera, Hieronim Kaczmarek, Anna Nowakowska-Wierzchoś, Agata S. Nalborczyk, Mustafa Switat, Marek Trela.
Wstęp.................7
Introduction.......11
Jacek Knopek
Polsko-arabskie stosunki kulturalne............15
Paweł Libera
Polskie placówki dyplomatyczne i konsularne w krajach arabskich
w latach 1918–1939....................57
Hieronim Kaczmarek
Bliski Wschód w oczach polskich pielgrzymów i turystów XVI–XIX wieku.........133
Anna Nowakowska-Wierzchoś
Transnarodowe doświadczenie we wspomnieniach nauczycielek
i wychowanek Ośrodka Polskich Dziewcząt w Ain-Karem/Ajn Karimie..............165
Agata S. Nalborczyk
Kobiece spojrzenie na Bliski Wschód. Świat arabsko-muzułmański
w pamiętniku Anny Neumanowej Obrazy z życia na Wschodzie 1879–1893......183
Jacek Knopek
Emigracja polska i Polonia w krajach arabskich...............209
Mustafa Switat
Wacław Rzewuski jako inspirator.........................277
Aneks 1. Co nam zostało po Emirze Rzewuskim?.................301
Mustafa Switat
Wywiad z drem Eugeniuszem Rzewuskim....................303
Marek Trela
Znaczenie koni importowanych z Arabii dla rozwoju hodowli koni czystej
krwi arabskiej oraz innych ras koni wierzchowych na ziemiach polskich
ze szczególnym uwzględnieniem XIX i XX wieku..............335
Aneks 2. Polacy na Bliskim Wschodzie 1147–1914...........427
Hieronim Kaczmarek
Lista polskich pielgrzymów i podróżników na Bliskim Wschodzie
(Palestyna, Syria, Egipt, Turcja, Mezopotamia) 1147–1914.................429
Noty biograficzne..............507
Indeks osób.....................511