Redakcja naukowa i koordynacja przekładu: Małgorzata Religa
Przyczyn, dla których prezentowana przez nas książka może być interesująca dla polskiego czytelnika, jest kilka. Już sama ilość i różnorodność zawartych tu informacji jest imponująca, a ich zakres czasowy ogromny – obejmuje około dwóch tysięcy lat od najwcześniejszych kontaktów między Azją a Europą Środkową aż do dziś. […] W pewnym sensie ważniejsza nawet niż sama ilość zgromadzonego tu materiału jest jednak ofiarowana nam przez tę książkę możliwość spojrzenia na naszą literaturę chińskimi oczami. Mamy więc okazję dowiedzieć się, kiedy i jak Polska po raz pierwszy trafiła do świadomości Chińczyków, a także czy i dlaczego polska literatura była dla Chińczyków interesująca w przeszłości i czy jest dla nich interesująca nadal. Co więcej, mamy też okazję zobaczyć siebie na tle innych krajów regionu, które pojawiły się w chińskiej świadomości w zbliżonym czasie i postrzegane były jako interesujące punkty odniesienia do sytuacji chińskiej. Miało to miejsce na przykład na początku XX wieku w przypadku Polski i Węgier, które wzbudziły zainteresowanie jako podbite państwa uparcie walczące o wolność, a ich literatura cenna była dla Chińczyków głównie jako świadectwo i jedno z narzędzi tej walki, albo w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku w przypadku literatury czeskiej, która w wychodzących z traumy rewolucji kulturalnej Chinach wzbudziła zainteresowanie ostrością i głębią krytyki politycznych wypaczeń okresu komunistycznego.
Fragment Wstępu do wydania polskiego
Książka ta jest unikalnym kompendium wiedzy na temat historii kontaktów i wymiany literacko-kulturalnej między Chinami a szesnastoma krajami Europy Środkowo-Wschodniej. Czytelnik prześledzi – na tle wydarzeń historycznych – dzieje relacji Chin w Polską, jej południowymi sąsiadami czy krajami bałkańskimi. To również wyjątkowa okazja, aby spojrzeć na doskonale znane nam dzieła literackie i pisarzy z chińskiego punktu widzenia. Które klasyczne dzieła były i są tłumaczone na język chiński, a którzy pisarze naszego regionu zdobyli popularność w Kraju Środka? Jak Chińczycy opisywali Europę Środkowo-Wschodnią w swych relacjach z podróży? Na te i inne pytania znajdziemy odpowiedź w niniejszej książce.
Zespół tłumaczy z języka chińskiego............................................................ 9
Słowo o transkrypcji..................................................................................... 9
Wstęp do wydania polskiego....................................................................... 11
Przedmowa.................................................................................................. 18
Wprowadzenie. Rekonstrukcja i współczesna interpretacja wymiany
i kontaktów literackich między Chinami i Europą Środkowo-
-Wschodnią........................................................................................... 41
1. „Europa Środkowo-Wschodnia” w polityce międzynarodowej
a „Europa Wschodnia” w literaturze.........................................................42
2. Literatura Europy Środkowo-Wschodniej i jej historyczne implikacje .....51
3. Amalgamat metod, modeli i horyzontów.................................................59
Rozdział I. Pierwsze kontakty między Chinami i Europą Środkowo-
-Wschodnią........................................................................................... 74
1. Relikty starożytności: domniemania i wyobrażenia................................74
2. Wędrówka Hunów na Zachód a wejście Chińczyków do Europy
Wschodniej...................................................................................................87
3. Relacje między Protobułgarami, Hunami i Chińczykami.......................91
4. Awarowie i Rouranowie...............................................................................93
5. Wojna w Europie z imperium mongolskim..............................................96
6. Benedykt Polak – pierwszy Polak w Chinach.........................................101
7. Marco Polo i jego rodzinna Chorwacja...................................................103
8. Przybysze do Chin z Europy Środkowo-Wschodniej w XIV wieku....107
Rozdział II. Geografia, biografie ważnych postaci i kontakty kulturowe
między Chinami i Europą Środkowo-Wschodnią w czasach dynastii
Ming i Qing............................................................................... 110
1. Obecność krajów Europy Środkowo-Wschodniej na mapach
i w geografiach późnej dynastii Ming .....................................................111
2. Polscy misjonarze – Michał Boym i inni.................................................114
3. Misjonarze z Czech (Bohemii).................................................................120
4. Misjonarze z Bałkanów Zachodnich (dawna Jugosławia).....................123
5. Podróże Węgrów do Chin.........................................................................125
6. Pierwszy Rumun w Chinach.....................................................................128
7. Pierwszy Serb w Chinach..........................................................................131
8. Chiny w oparciu o wschodnioeuropejskie źródła historyczne.............134
Rozdział III. Chińskie źródła historyczne i stan wiedzy o narodach
Europy Środkowo-Wschodniej w późnej dynastii Qing.................... 141
1. Europa Środkowo-Wschodnia w chińskich opracowaniach geograficznych.................................................142
2. Zapiski chińskich emisariuszy dyplomatycznych na temat Europy
Środkowo-Wschodniej..............................................................................160
3. Inne materiały dotyczące ludów i państw Europy Środkowo-
-Wschodniej...............................................................................................167
4. Kang Youwei i jego traktat o historii Polski oraz dzienniki podróży
po czterech krajach Europy Środkowo-Wschodniej........................179
Rozdział IV. Przybysze z Europy Środkowo-Wschodniej w Chinach
w późnym okresie Qing....................................................................... 198
1. Węgierski kompleks Wschodu i kontakty Austro-Węgier z Chinami.199
2. Budowa Kolei Wschodniochińskiej i obcokrajowcy w Harbinie ........210
3. Inni przybysze z Europy Środkowo-Wschodniej w Chinach...............216
Rozdział V. Zainteresowanie kulturą Chin w krajach XIX-wiecznej
Europy Środkowo-Wschodniej........................................................... 220
1. Kultura Chin wkracza do Czech...............................................................221
2. Kultura Chin wkracza do Rumunii..........................................................225
3. Popularyzacja chińskiej kultury w pozostałych krajach Europy
Środkowo-Wschodniej..............................................................................233
Rozdział VI. Początki chińskich przekładów literatury Europy Środkowo-
Wschodniej na przełomie XIX i XX wieku.............................. 236
1. Upadek Polski jako przykład „pouczającej historii podbitych narodów”
i nowa opera pekińska Przyczyny rozbioru Polski ...................237
2. W przededniu w przekładzie Li Shizenga i „polskie dramaty” Xu
Xiaotiana ....................................................................................................243
3. Prace tłumaczeniowe braci Zhou ............................................................247
4. Początki przekładów literatury węgierskiej ............................................254
Rozdział VII. Twórcy nowej literatury Ruchu Czwartego Maja a dzieła
pisarzy Europy Środkowo-Wschodniej.............................................. 260
1. Bracia Zhou a przekłady i popularyzacja literatury „uciśnionych
narodów” Europy Środkowo-Wschodniej..............................................263
2. Zasługi Mao Duna i „Miesięcznika Proza” dla przekładów literatury
Europy Środkowo-Wschodniej........................................................269
3. Zhu Xiang i jego Rumuńskie pieśni ludowe.............................................279
4. Przekłady twórczości pisarzy z Europy Środkowo-Wschodniej
w chińskich czasopismach literackich.....................................................281
Rozdział VIII. Tłumaczenie literatury Europy Środkowo-Wschodniej
na język chiński w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku...... 289
1. Tłumaczenie literatur Europy Środkowo-Wschodniej na język
chiński w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku –
omówienie...........................................................................................289
2. Najważniejsi tłumacze – Mao Dun, Ba Jin, Wang Luyan, Sun Yong
i Zhong Xianmin........................................................................................295
3. Czasopisma literackie a tłumaczenia literatury Europy Środkowo-
-Wschodniej na chiński............................................................................305
4. Esperanto jako język pośredni w tłumaczeniu dzieł literatury
Europy Środkowo-Wschodniej na język chiński...................................315
Rozdział IX. Stosunki polityczne i wymiana kulturalna Europy
Środkowo-Wschodniej z Chinami w pierwszej połowie XX wieku..... 325
1. Stosunki dyplomatyczne Europy Środkowo-Wschodniej z Chinami....326
2. Przyjaźń Europy Środkowo-Wschodniej i Chin w okresie wojny.......332
3. Początki sinologii w Polsce, Rumunii i na Węgrzech............................344
Rozdział X. Kontakty kulturalne Europy Środkowo-Wschodniej w okresie
maoistowskim (1949–1976).................................................................. 359
1. Relacje Chińskiej Republiki Ludowej z Europą Środkowo-
-Wschodnią........................................................................................... 361
2. Kontakty kulturalne Europy Środkowo-Wschodniej z Chińską
Republiką Ludową.....................................................................................377
3. Przekłady literatury Europy Środkowo-Wschodniej na język chiński.....380
4. Wizyty chińskich literatów i uczonych w Europie Środkowo-
-Wschodniej...............................................................................................416
5. Dziedzictwo pozostawione nam przez epokę – przemyślenia..............430
Rozdział XI. Sinologia, tłumaczenia i publikacje na temat literatury
chińskiej w Europie Środkowo-Wschodniej po 1949 roku ............... 439
1. Literatura chińska w Czechach i Słowacji...............................................442
2. Literatura chińska w Polsce.......................................................................454
3. Literatura chińska na Węgrzech...............................................................459
4. Literatura chińska w Rumunii..................................................................465
5. Literatura chińska w innych państwach Europy Środkowo-
-Wschodniej...............................................................................................472
Rozdział XII. Tłumaczenia, opracowania i badania literatury Europy
Środkowo-Wschodniej po roku 1976................................................. 484
1. Tłumaczenia................................................................................................484
2. Badania........................................................................................................497
3. Główne zagadnienia w badaniach nad literaturą środkowoi
wschodnioeuropejską w trzydziestoleciu reform i otwarcia..............507
4. Poszukiwania horyzontów i metod badawczych oraz wyzwania na
przyszłość....................................................................................................520
Rozdział XIII. Najważniejsi współcześni tłumacze i badacze literatury
Europy Środkowo-Wschodniej........................................................... 525
1. Badacze i tłumacze literatury polskiej.....................................................526
2. Tłumacze i badacze literatury czeskiej....................................................538
3. Tłumacze i badacze literatury węgierskiej..............................................543
4. Tłumacze i badacze literatury rumuńskiej..............................................546
5. Tłumacze i badacze literatury bułgarskiej...............................................554
6. Tłumacze i badacze literatury krajów postjugosłowiańskich i Albanii.....560
7. Nowe pokolenie badaczy i tłumaczy literatury wschodnioeuropejskiej... 563
Zakończenie. Przyszłe spotkania z literaturą, wielkie wspólne dzieło.... 571
Posłowie..................................................................................................... 577
Redakcyjne posłowie................................................................................. 581
Bibliografia................................................................................................ 585
Polski
Bestseller
Bestseller
Bestseller
